Złote łzy

Las jest położony z dala od ruchliwych dróg. Słychać tylko skrzypienie gałęzi i chrobot ocierających się o siebie pni, czasami uderzenie spadającej szyszki. Po chwili  rozlega się pierwotny i mistyczny dźwięk.  Dochodzi od strony bagna. To porykuje jeleń; jest przecież czas rykowiska.

A mnie wita kolejna niespodzianka, a właściwie dwie 🙂

Granatowy chrząszcz jest pracusiem kopiącym w leśnej glebie korytarze w których umieszcza szczątki roślin i swoje jajeczka; przy okazji spulchnia i użyźnia ziemię. A czasami lubi posmakować dobrego grzyba 🙂

Żuk leśny

Następny żuczek przemieszcza się wśród mchów i chrobotków 🙂

A las jest bogaty w porosty. Rosnące z boku świerki są nimi dosłownie oklejone.

I gdy tak podziwiam ten tak zróżnicowany i wydawałoby się nietknięty ręką człowieka fragment Puszczy, spostrzegam blizny na dolnych odcinkach pni sosen – spały żywiczarskie! Pozostałość po procesie żywicowania – link 1

Spała jest to okorowana część pnia na dole drzewa, na której robiono ukośne nacięcia i pionowy rowek ściekowy, którym żywica spływała do podstawionego kubka. Rodzaje kubków się zmieniały, ale pod koniec „ery” żywicowania dominowały właśnie takie, blaszane.

Na dole pionowego rowka widać jakby odstający wiór – w tym miejscu umieszczany był kubek na cenną żywicę.

A żywica, którą sosna zalewa atakujące ją pasożyty i opatula skaleczenia na pniu, była dla człowieka ważna od dawna – link 2

Ilość spał żywiczarskich zależała od grubości drzewa; mogło ich być 2-4. Na poniższej sośnie jest jeszcze trzecia.

Na podstawie wysokości spały oraz oraz liczby miejsc, w których był podwieszany kubek można określić, ile lat drzewo było żywicowane. Tutaj dwa lata.

Rok 1994 był ostatnim rokiem żywicowanie sosen w Polsce. I wygląda na to, że dzięki takiej decyzji ten fragment Puszczy Knyszyńskiej ocalał. Po kilku latach eksploatacji drzewa zostałyby wycięte. Żyją, ale los ich jest już przesądzony – link 3

Ich coraz słabsze pnie przysłużą się jednak innym mieszkańcom lasu  do gniazdowania, żerowania, schronienia. Zwiększy się m.in. liczba dziuplastych ptaków, nietoperzy, płazów, gadów, bezkręgowców oraz grzybów.

A grzybów już przybywa. Z prawej strony sosny widzimy pomarańczowy owocnik; jest aromatyczny i smaczny, ale powoduje gnicie pnia drzewa.

Szmaciak gałęzisty, siedzuń sosnowy

Inne pasożytnicze grzyby także korzystają z okazji; uszkodzona kora to taka otwarta furtka zapraszająca różnorodne zarodniki do wnętrza drzewa.

Czyreń sosnowy

Niektóre żywicowane sosny mają nietypową korę, przypominającą łuski łuskowca.

Część z nich podejrzanie się przechyla.

Tutaj spała żywiczarska jest zwęglona. Uderzenie pioruna, czy podpalenie przez człowieka? Chyba raczej to drugie 🙁

I nadal kapią złote łzy.